Ks. Tomasz Mącior
Ks. Tomasz Mącior ze swoimi siostrami, s. Zofią (Frydoliną) Mącior i Agnieszką (Filomeną) Mącior
Ks. Tomasz Mącior urodził się 16 grudnia 1897 r. w Szynwałdzie. Był synem rolnika Wojciecha i Salomei z domu Jop.
W 1917 r. ukończył pallotyńskie gimnazjum Collegium Marianum w Wadowicach. Następnie wstąpił do nowicjatu, a po jego zakończeniu, rozpoczął studia filozoficzno-teologiczne, także w Wadowicach. W październiku 1920 r. wyjechał na studia do Rzymu, które ukończył doktoratami z filozofii i z teologii. Święcenia kapłańskie przyjął 19 kwietnia 1924 r. w bazylice św. Jana na Lateranie z rąk abpa Giuseppe Palicy. Prymicje odbyły się w Szynwałdzie.
Jubileusz 50-lecia małżeństwa Wojciecha i Salomei Mąciorów, rodziców ks. Tomasza Mąciora, 1930 r.
Na górze od lewej: Maria Mącior (z domu Litwin), Wojciech Mącior - zastrzelony przez partyzantów w czasie II wojny światowej, Zofia Mącior (później s. Teofila), Agnieszka Mącior (później s. Karolina), Agnieszka Mącior, Józef Mącior - zesłany na Sybir, Maria Jop (z domu Mącior), Anna Jop (z domu Mącior), Franciszek Mącior
Drugi rząd: s. Agnieszka (Filomena) Mącior, Salomea Mącior, ks. Aleksander Siemieński, Wojciech Mącior, ks. Tomasz Mącior
Z przodu: Marian Mącior, Kazimierz Mącior, Józef Mącior, Bronisław Mącior
Ks. Tomasz Mącior w czasie I Komunii Św. w Szynwałdzie, 1939 r.
Przed domem rodzinnym ks. Tomasza Mąciora, od lewej s. Agnieszka (Karolina) Mącior i s. Agnieszka (Filomena) Mącior
Przez 2 lata był wykładowcą w Wyższym Seminarium Duchownym Pallotynów w Wadowicach, a przez kolejnych 6 w Ołtarzewie i Sucharach. W latach 1926-1931 był rektorem domów księży w Warszawie. W tym okresie wyjeżdżał na zastępstwa do parafii Śląskich, prowadził rekolekcje oraz misje ludowe, był na misjach we Francji (1938-39).
W 1932 r. wyjechał do Rzymu, gdzie został sekretarzem generalnego przełożonego pallotynów. Po kilku miesiącach przyjechał do kraju jako rzymski wizytator i został przełożonym prowincjalnym pallotynów polskich. Sprawował ten urząd przez trzy lata.
Bardzo dużo pisał do prasy katolickiej, łącznie jego 70 artykułów ukazało się w gazetach: "Królowa Apostołów", "Przegląd Katolicki" i "Apostoł Wśród Świata". Był również redaktorem tych pism, w latach 1929-1931 "Przeglądu Katolickiego", 1934-1936 "Apostoła Wśród Świata", 1935-1939 "Królowej Apostołów". Wydał również dwie książki: "Oto Matka, która tak bardzo ukochała" w 1933 r. i "Na gruzach zburzonych ołtarzy" w 1934 r.
Pierwsze wydanie książki ks. Tomasza Mąciora "Na gruzach zburzonych ołtarzy" z 1934 r.
Reprint książki "Na gruzach zburzonych ołtarzy" wydany w 2004 r.
W 1936 r. został rektorem kościoła i domu pallotyńskiego w Nowosadach na Polesiu, a następnie proboszczem. Parafia liczyła ok. 1200 wiernych. W trudnych warunkach wyremontował plebanię, rozbudował kościół, zakupił dzwon, założył ochronkę i wybudował dom parafialny dla Akcji Katolickiej. Organizował dla młodzieży różne kursy, a dla biednych parafian pomoc materialną, potrafił również leczyć niektóre choroby.
Kiedy w 1939 r. do wsi wkroczyli bolszewicy, sytuacja zaczęła się pogarszać. W 1940 r. w Boże Ciało chuligani zdemolowali dom parafialny, w październiku napadli na kościół i plebanię. W końcu dotarła do księdza informacja, że ma być aresztowany. Zabezpieczył więc sprzęty liturgiczne i ukrył się w lesie. Następnie zamieszkał potajemnie u państwa Wasilewskich. W lipcu 1941 r. do miejscowości weszli Niemcy, mógł więc powrócić na plebanię.
29 czerwca 1942 r. ks. Tomasz odprawił w swoim kościele ostatnią mszę św., gdyż zaraz po niej został aresztowany. Powodem zatrzymania miał być odwet Niemców za dywersję partyzantów, którzy zaatakowali niemiecką kwaterę we dworze i podpalili wszystkie budynki lub według innej wersji niewykonanie zarządzenia o wprowadzeniu języka białoruskiego do liturgii, wydanego przez narodowe organizacje białoruskie, współpracujące z niemieckim okupantem.
Razem z nim aresztowano również innych okolicznych księży i popów. Osadzono ich najpierw w więzieniu w Baranowiczach, następnie 3 lipca przewieziono do obozu koncentracyjnego Kołdyczewo, a stąd wywieziono samochodem na miejsce straceń w lesie koło wsi Połonka, gdzie wszystkich rozstrzelano 13 lipca. Łącznie zginęło wtedy ok. 50 osób z polskiej inteligencji. Ks. Tomasz został tam pochowany we wspólnej mogile, a dół z rozstrzelanymi zalany wapnem i przysypany piaskiem. Na miejscu śmierci znajduje się obecnie pomnik.
Ks. Tomasz Mącior miał dwie siostry, które wstąpiły do zakonu Sióstr Służebniczek NMP NP. Zofia (1901-1975)(w zgromadzeniu Frydolina) była misjonarką w Zambii. Agnieszka (1906-2005)(w zgromadzeniu Filomena).
Wykaz źródeł
- Liber mortuorum. Księga zmarłych polskich pallotynów i pallotynek. Mącior Tomasz (1897-1942) [dostęp: 21.07.2020] <https://libermortuorum.pl[...]>.
- Mącior Tomasz, Na gruzach zburzonych ołtarzy, wyd. 2, Tuchów 2004, reprint pierwszego wydania, Warszawa 1934.
- Osoby prywatne, które udostępniły zdjęcia: Izabela Kantor i Bartłomiej Mącior.
- Stańczyk Stanisław, Pamięć o nich nie zaginie. Wspomnienia o zmarłych kapłanach i siostrach zakonnych z Szynwałdu, Szynwałd 1994.
- Urbaniak Stanisław, Życie i działalność ks. Tomasza Mąciora SAC, praca seminaryjna, Ołtarzew 1974 [maszynopis].
